Ku czci świętego Wojciecha

        Krzysztof Penderecki skomponował "Hymn do świętego Wojciecha" w 1997 roku na zamówienie władz Gdańska  z okazji 1000-lecia śmierci patrona miasta. Na pierwszy plan wysuwa się w utworze partia chóralna dopełniona warstwą instrumentalną, zwłaszcza waltorni i trąbek. Dzieło utrzymane jest w dostojnej, minorowej tonacji, a mimo dramatycznych elementów wzmocnionych brzmieniem kotłów, tchnie majestatyczną powagą i patetycznym zakończeniem.

        

        Święty Wojciech inspiruje do dzisiaj kompozytorów, zwłaszcza polskich, wśród których znajdują się między innymi wspomniany Penderecki,  Henryk Mikołaj Górecki (1933 - 2010) czy Marian Sawa (1937 - 2005). W 2016 roku Łukasz Urbaniak skomponował pierwszą polską mszę na chór, instrumenty dęte i dzwony rurowe ku czci świętego Wojciecha: "Missa in honorem Sancti Adalberti". Utwór został wykonany po raz pierwszy 17 września 2016 roku w poznańskiej Farze. Kompozytor połączył w niej teksty o świętym Wojciechu, o historii Polski i tradycyjne brzmienia z nowoczesnym instrumentarium. 

       Muzycznym kontekstem do obu nowoczesnych kompozycji, Pendereckiego i Urbaniaka, są oczywiście tradycyjne wątki muzyczne z epoki renesansu czy baroku. Przykładem może być "Motet o świętym Wojciechu" Mikołaja Zieleńskiego, kompozytora z przełomu XVI i XVII wieku. W roku liturgicznym świętemu Wojciechowi poświęcony jest dzień 23 kwietnia w rocznicę jego śmierci.  Wczoraj, 24 kwietnia, utwór Zieleńskiego został przypomniany w ramach koncertu Polskiego Chóru Kameralnego Schola Cantorum Gedanensis pod przewodnictwem Jana Łukaszewskiego. Na koncert, transmitowany na kilku platformach internetowych, złożyły się, obok "Motetu" Zieleńskiego, także inne utwory chóralne kompozytorów renesansu i baroku: Wacława z Szamotuł, Andrzeja Hakenbergera (1574 - 1627) działającego między innymi w kapeli królewskiej w Krakowie, a następnie w Gdańsku, gdzie był kapelmistrzem kościoła Mariackiego, czy Asprilia Pacellego (1570 - 1623), włoskiego kompozytora, który osiadł w Warszawie i tutaj zmarł pozostawiając po sobie między innymi "Pieśń ku czci świętego Stanisława". 

     Zapis koncertu dostępny na stronie Polskiego Chóru Kameralnego:

Czas na kulturę

         Zakrawa na paradoks, że w okresie przymusowego zaszycia się w domach i poruszania się co najwyżej w najbliższej okolicy,  brakuje czasu na  kontakt ze sztuką i szeroko pojętą kulturą. Internetowa sieć niby ułatwia podróżowanie bez wychodzenia z domu, lecz wyszukiwanie aktualnych wydarzeń przy stanie zamknięcia wszystkiego wcale nie jest łatwiejsze. Niemniej przecież można mieć kontakt ze sztuką i to nie tylko tą powtórkową, jaką w dużej mierze -  wobec braku możliwości realizowania programów  bieżących, jak choćby retransmisje najsłynniejszych przedstawień operowych w MET -  - proponują zamknięte kulturalne instytucje.  Można powiedzieć, że niektóre już wyspecjalizowały się w  realizacjach bez publiczności, wchodzimy więc jak w filmie do świata dostępnego tylko na ekranie lub monitorze z tą tylko różnicą, że gdy oglądamy w transmisji bezpośredniej, uczestniczymy w realnym czasie trwania wydarzenia. Inna rzecz, że czasami wygodniej jest móc wrócić do nagranego koncertu czy przedstawienia w innym dogodnym dla nas czasie. Może tylko czasami zbytnio przypomina to obiad z odgrzewanym kotletem, ale cóż, wszystko ma swoje wady i zalety. 

      Gdyby ktoś jednak chciałby przypomnieć sobie smak uczestniczenia na żywo w koncercie, spektaklu, spotkaniu, wystawie, też ma  możliwości. Mimo że czasem trzeba się natrudzić. Wyszukać, wystukać, zapisać w kalendarzu, zaplanować wolny wieczór, przygotować wygodny fotel. Dodatkową atrakcją może być dobra kawa, nastrojowe  światło w pokoju, może towarzystwo kogoś bliskiego i o podobnych zainteresowaniach. No to zapełniamy kalendarz.

      Już dziś, 18 kwietnia o godz. 20:00 Teatr Współczesny w Warszawie proponuje spektakl online "Wstyd", w obsadzie między innymi Iza Kuna i Jacek Braciak. "Wstyd" jest to sztuka współczesnego polskiego dramaturga Marka Modzelewskiego (ur. 1972).  Wchodzimy na repertuar Teatru i klikamy na online. W tym miesiącu Teatr Współczesny proponuje jeszcze dwie sztuki do oglądania w ten sposób: "Taniec albatrosa" (polecam, świetne) i "Uczta Caroline"

Link do teatru 

      Muzeum Narodowe w Warszawie jutro, 19 kwietnia o godz. 13:00 zaprasza na dyskusję panelową "Odkopując Nubię" transmitowaną online na temat odkryć archeologicznych w Nubii. Wydarzenie organizowane w ramach obchodów jubileuszu 60-lecia rozpoczęcia prac polskiej ekipy archeologicznej w Faras w Sudanie.  

Link do kalendarza MN i informacji o transmisji

       Także Muzeum Narodowe w Lublinie, czyli Muzeum Zamek Lubelski zaprasza na rocznicowe obchody. Z okazji 214. rocznicy urodzin Wincentego Pola odbędzie się dwudniowa ogólnopolska konferencja "Świat Wincentego Pola" pod hasłem "Miło spoglądać, Wisło, na twe nurty". 20 i 21 kwietnia w godz. 10:00 - 12:30 można będzie wejść na platformę ZOOM i przysłuchiwać się dyskusji.

Linki do spotkań na ZOOM i szczegółowy program

       Filharmonia Podkarpacka w dwa najbliższe piątki: 23 i 30 kwietnia o godz. 19:00 zaprasza na internetowe transmisje koncertów symfonicznych. W programie znajdą się Brahms, Mozart i Beethoven. Koncerty będzie można oglądać na kanale YouTube Filharmonii Podkarpackiej, gdzie zresztą są też dostępne nagrania archiwalne.

 Link do kanału YouTube Filharmonii Podkarpackiej

       Od dzisiaj przez cały najbliższy tydzień zaplanowana była wiosenna odsłona Festiwalu Prawykonań organizowanego przez NOSPR. Niestety, z powodu przedłużenia obostrzeń część koncertów została odwołana, a inne odbędą się bez publiczności, ale z możliwością oglądania przez internet. Ciekawie zapowiada się koncert 25 kwietnia o godz. 18:00 z muzyką kompozytorów ur. w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego wieku: Joanny Woźnej, Mikołaja Laskowskiego i Artura Zagajewskiego.  I chociaż ze słyszenia znam te nazwiska, nie powiem, abym kojarzyła ich muzykę, toteż będzie to absolutna niespodzianka. Przy okazji można zobaczyć, co się dzieje w muzyce najnowszej, jakie są inspiracje i trendy. 

Link do programu koncertu

Kanał YouTube NOSPR

       I tym sposobem kwiecień do końca miesiąca mamy zapełniony.

Carlos Mena

     Owszem, słyszałam już o nim, ale dotąd nie słuchałam dokładniej.  I to był błąd. Nadrabiam więc zaniedbanie. Carlos Mena, hiszpański kontratenor, głos ma piękny, niewymuszony, a do tego dobrą dykcję, którą zachwycił mnie szczególnie w "Stabat Mater" Pergolesiego. Tutaj będzie coś innego i inny kompozytor - Vivaldi. On potrafił komponować dla bardzo dobrych głosów. Vivaldi w ogóle może być sprawdzianem dla śpiewaka. Kompozytor używał głosów jak instrumentów, stąd wirtuozeria wielu arii.          

      "Cum dederit"to fragment "Nisi Dominus", czyli Psalmu 127:

Cum dederit dilectis suis somnum:

ecce haereditas Domini filii, 

merces fructus ventris. 

-------------

Tyle daje On we śnie tym, których miłuje:

oto synowie są darem Pana,

a owoc łona nagrodą.

(tłumaczenie za Biblią Tysiąclecia)

     Cała sztuka polega na tym, że ma być largo, śpiewacy przedłużają więc niemożebnie popisując się pięknem głosu i frazowaniem. Czasami wydaje się, że to largo nigdy się już nie skończy, ale gdy głos dobry i piękny, można dać się ponieść w nieskończoność. Najdziwniejsze zaś jest to, że w samym tekście, w słowach Psalmu nie widzę powodu, żeby to miało być aż tak bardzo largo. Dlaczego więc? Nie mam pojęcia. Tak sobie kompozytor wymyślił. Chyba nie warto łamać sobie nad tym głowy. Lepiej po prostu posłuchać.

    Swoją drogą, basso continuo jest tutaj niesamowite. Chyba takiego nagrania jeszcze nie słyszałam. Wprost idzie podłogą.