Inny wymiar

       (Zapraszam do nowego wpisu na starym blogu - Przymierzalnia)



        Czego potrzeba, aby ze sfery profanum wejść w sferę sacrum? Wiedzą to wykonawcy koncertu, który odbył się 20 grudnia w Studiu im. Lutosławskiego. Z syntezy niezwykłego głosu solistki, muzyki fortepianowej i wiolonczelowej tęsknoty, starocerkiewnego śpiewu sakralnego oraz nastrojowych cerkiewnych fotografii przeniosłam się w rzadko osiągalną przestrzeń mistycznego doświadczenia. Koncert stał się niejako przypadkowym (czy rzeczywiście tylko przypadkowym?) wprowadzeniem w duchowy wymiar nadchodzących świąt. O niezwykłości odczuwania, jakie stało się udziałem wszystkich słuchaczy niech świadczy fakt, że nie było oklasków w środku, a po zakończeniu przez długą chwilę trwała wymowna cisza, której nikt nie śmiał zmącić.    
        Tutaj muszę przyznać się do totalnej klęski. Nie znalazłam nagrania ani adekwatnego występu głównej solistki - Uliany Horbaczewskiej - której głos od pierwszego dźwięku wgniótł nas w fotele, ani tego samego zestawienia muzyków, bo zdaje się, że skład został dobrany tylko na potrzeby tego jednego koncertu (!). 
        Na początek więc tylko namiastka: było podobnie, tylko więcej, szerzej, głębiej i bardziej mistycznie.
      




      Więcej, bo solistce Ulianie Horbaczewskiej towarzyszyli: Wołodymyr Bedzwin (wiolonczela, śpiew), Ostap Slywynski (śpiew), Ryszard Latecki (instrumenty perkusyjne, trąbka) i Włodzimierz Pawlik (laureat Grammy za płytę Night in Calisia w styczniu tego roku) na fortepianie. Na dużym ekranie zaś wyświetlane były fotografie Mariusza Wideryńskiego: zatopione w mroku nocy, w brzasku świtu, w świetle księżyca i świec polskie cerkiewki. 
         W trzech częściach koncertu  słuchaliśmy tradycyjnego ukraińskiego śpiewu sakralnego w irmologijnej i ludowej polifonicznej formie. Z połączenia bizantyjskich wpływów muzycznych z ludową pieśnią narodziła się w XVII wieku specyficzna duchowość cerkiewnego śpiewu. Muzycy wzbogacili ją o swoją wrażliwość, improwizacyjne odczytanie tradycji, przenosząc dodatkowo do melodii nastrój poetyckich fotografii. Partytury Fotograficzne - to nazwa projektu, w ramach którego od 2009 roku odbywają się kolejne koncerty (obliczyłam, że ten ostatni był dwunasty). 
         Uliana Horbaczewska z towarzyszeniem  Ostapa Slywynskiego i Wołodymyra Bedzwina oraz przepięknie komponującego na fortepianie z tradycyjną muzyką cerkiewną Włodzimierza Pawlika wykonała cykl pieśni  zapowiadających Boże Narodzenie (Jak runo na deszcz na łono Dziewicy zszedł Chrystus,  Zbliża się czas zbawienia naszego,  Narodzenie Twe,  Dziewica dziś Najistotniejszego rodzi) następnie pieśni pokutne (Nie odwróć oblicza Swego ode mnie, Z nami jest Bóg,  Zmiłuj się Panie, z centralnie wyeksponowanym Kyrie eleison), po radosne Alleluja o Zmartwychwstaniu i chwałę Panny Marii (Hej, po polu szerokim, Anioł woła,  Raduj się, łaski pełna,  Tobie się modlimy). Z adnotacji zamieszczonych w programie można się dowiedzieć, że pieśni pochodzą  z terenu Galicji, obwodu Kijowskiego czy Woskreseńskiego monasteru. Monaster - w nawiązaniu do fotografii, źródeł pieśni, charakteru muzyki stał się tytułem przedsięwzięcia. 
          Jako się rzekło, słowa nie oddadzą za wiele. Ulianę Horbaczewską wypadałoby usłyszeć i to w tym właśnie, a nie innym, repertuarze, aby dać się unieść śpiewowi gdzieś w stratosferę mistycznego doświadczenia, pozwolić się prowadzić blaskiem świecy przebijającej z okna cerkwi zanurzonej w mroku nocy. To było zupełnie nieoczekiwane odkrycie, ponieważ w zasadzie, nie znając wcześniej wokalistki, wybrałam się na koncert skuszona nazwiskiem Pawlika. Usłyszeć na  żywo jazzmana w zupełnie innej muzyce,  improwizującego do starocerkiewnych melodii, było samo w sobie wystarczająco niezwykłe. Tymczasem zakres wrażeń wykroczył znacznie dalej niż wszelkie wyobrażenia.Wyszłam z mocnym postanowieniem: jeśli ten koncert zostanie wydany na płycie - kupuję.