Z perspektywy ulicy. Wilno - odc. ostatni

      (Wielbicieli teatru zapraszam na wrażenia ze spektaklu - Ostatnia miłość )


      Spacerując ulicami Wilna idzie się po śladach wieszczów i odkrywa wspólną historię. Od przeszłości do teraźniejszości wiodą szlaki znane z turystycznych przewodników i te mniej znane, wytyczane osobistą intuicją. Nawet spotkanie z Ostrobramską zaskakuje na środku ulicy, wystarczy podnieść głowę i spojrzeć przez otwarte okna kaplicy nad jedną z dziewięciu dawnych bram w murach wokół miasta. W żadnym innym sanktuarium Matka Boża nie jest tak blisko ludzi, tuż nad głowami przechodniów. 
       Na wiele pamiątek bliskich polskiemu sercu też natkniemy się prosto z chodnika. Dom, w którym mieszkał Adam Mickiewicz, klasztor bazylianów, w którym był aresztowany,. mieszkanie, w którym spędził ostatnią noc przed wyjazdem do Rosji. Z celą bazyliańską w ogóle ciekawa historia, ponieważ obecnie znajduje się w tym budynku czterogwiazdkowy hotel. Czy nie wypadało, żeby goście nocowali w "celi Konrada", czy też chodziło o zamknięcie hotelowych korytarzy przed najściami polskich wycieczek, w każdym razie Litwini sławną celę "przenieśli:" na zewnątrz. To znaczy do unickiej cerkwi Św. Trójcy dobudowano niewielkie pomieszczenie, w którym urządzono od nowa tzw. celę Konrada dla zwiedzających. Jest tam tablica z tekstem z III cz. Dziadów, stolik z misą i dzbankiem na wodę, stolik nocny z lichtarzykiem,  prycza, "para drewniancyh firanek" w oknach, portret młodego Mickiewicza,  materiały informacyjne o procesie filaretów. Jako wizualizacja treści biograficzno-literackich ma to zapewne dla wycieczek szkolnych walor edukacyjny, jako miejsce do zwiedzania ducha dawnych czasów znaleźć raczej trudno ;-)
       Sama cerkiew Św. Trójcy z zewnątrz sprawia przykre wrażenie, jest okropnie zniszczona, o czym świadczy choćby stan fresków znajdujących się na zewnątrz w niszach przy wejściu.

Z trudem można rozpoznać postacie trzech męczenników wileńskich: Antoniego, Jana i Eustachego, którzy ponieśli męczeńską śmierć powieszeni na dębie w 1347 r. Na obszar całego kompleksu cerkiewno-klasztornego, po unii brzeskiej administrowany przez grekokatolicki Zakon Bazylianów Świętego Jozafata, położonego na wzgórzu wchodzi się przez bramę zwaną Wrotami Bazyliańskimi. Znajduje się w niej tablica pamiątkowa poświęcona filaretowi, który po odbyciu kary zesłania, wyjechał do Ameryki Południowej i został bohaterem Chile - Ignacemu Domeyce.

       Oczywiście sam Mickiewicz też jest wspomniany na kilku tablicach, popiersiach no i jest pomnik, całkiem nowoczesny w konstrukcji i artystycznej wizji. Wsparty o przełamaną w połowie wysokości kolumnę zamyślony Wieszcz spogląda dalekosiężnym wzrokiem w przyszłość, a może w przeszłość - tego nikt nie wie. Posąg według projektu Giedyminasa Jakubonisa z czarnego granitu ustawiono w 1984 roku w sąsiedztwie muru okalającego kompleks kościołów. św. Bernarda i św. Anny, o których pisałam już wcześniej. Pomnik podpisany jest tylko w języku litewskim: Adomas Mickievicius.

      Niestety, wcześniejsze próby uhonorowania polskiego Wieszcza nie zostały zrealizowane, ale elementy przedwojennego projektu Henryka Kuny zostały ułożone jako płaskorzeźby przedstawiające sceny z Dziadów: U Senatora, Widmo Złego Pana, Cela Konrada, Na cmentarzu, Spotkanie Konrada z Ks. Piotrem, Droga na zesłanie. 

     
     W pobliżu Wileńskiego Uniwersytetu znajdujemy wmurowane w ścianę domu, w którym mieszkał, popiersie Juliusza Słowackiego z tylko polskim podpisem. 

Dosłownie kilka domów dalej, też  na frontonie budynku tablica pamiątkowa poświęcona Józefowi Igancemu Kraszewskiemu, który nie tylko tutaj studiował, ale i siedział w wzięzieniu, co nie przeszkodziło mu z pieczołowitością i zamiłowaniem napisać wielkiej monografii Wilna. Niestety, zdjęcia nie mam, bo było zbyt wysoko dla mojej komóreczki. 

      Idąc uliczkami Starego Miasta chwytamy urokliwe detale, coś, co nam będzie później przypominać, że tu byliśmy.

Wejście w ulicę Bernardyńską

Herbowy lokal 

Dla kogo balkonik na ślepej ścianie?

Narożna ozdoba na ul. Szklanej, w dawnej dzielnicy żydowskiej

Pomnik Giedymina stojący na olbrzymim placu przy wileńskiej katedrze siłą rzeczy wzbudza trochę żartobliwe komentarze. Mówią o nim, że to pomnik konia właściwie, gdyż stoi on na trzy razy większym (szerszym) cokole niż Giedymin. Z kolei wyciągnięte przed siebie ręce bohatera sprawiają wrażenie, jakby tego swojego konia w nocy po ciemku szukał, gdy zwierzę grzecznie idzie za nim ;-) Skojarzenie z nocą wcale nie jest przypadkowe, gdyż jest to pomnik snu Giedymina: według legendy księciu przyśnił się wilk wyjący na wzgórzu, co oznaczać miało miejsce założenia wielkiego miasta, czyli Wilna. 

       Na koniec trzeba powiedzieć, że Wilno to przecież także miasto nowoczesne. Co prawda niewiele tej nowoczesności zobaczyłam, ale mam:

Nowoczesne budownictwo

Nowoczesna rzeźba

        To już może lepiej wrócić na starówkę? Najbardziej brakowało mi czasu na to, żeby usiąść gdzieś i spokojnie wypić kawę. Ale kiedy  tuż przy głównym trakcie zobaczyłam nazwę Cafe Montmartre, nie mogłam sobie tej przyjemności odmówić. Czyżby wróżba na przyszłość?