Pobytu w Krakowie dzień pierwszy - Henry Purcell

      Żeby nie było, że jestem gołosłowna ;-)



      W wielkoczwartkową medytację nad wielkością Boga i marnością człowieka wprowadził Henry Purcell w wykonaniu Les Arts Florissants pod kierownictwem Paula Agnewa. Henry Purcell (1659-1695), żyjący zaledwie 36 lat brytyjski Orfeusz, do tej pory bardziej kojarzył mi się z muzyką świecką, Dydoną i Eneaszem, Fairy Queen i paroma oderwanymi od kontekstu hymnami czy odami. Teraz dowiedziałam się, że anglikanizm wykształcił specjalny gatunek muzyki chóralnej, wykorzystujący jako tekst najczęściej Psalmy - anthem (anthems, anthemy) i Purcell skomponował ich 68. Jest to jak gdyby anglikański odpowiednik rzymskokatolickich motetów i kantat. W każdym razie, ponieważ nie przepadam za językiem angielskim w śpiewie, nie słuchałam dotąd żadnych anthemów Purcella. Na trzecim koncercie tegorocznych Misteriów Paschaliów, w Wielki Czwartek 17 kwietnia, wreszcie i tę zaległość przynajmniej częściowo nadrobiłam. 
      Nie wchodząc w szczegóły rozróżnienia owych anthemów, które mogą być komponowane na chór, na chór z solistami - przy czym jeszcze albo to chór pełni rolę wiodącą, albo odwrotnie, soliści, a chór schodzi na plan dalszy, jako tło - na chór i zespół instrumentalny lub tylko basso continuo, przekrój pomysłów Purcella obejmował dwanaście utworów wokalnych i trzy sonaty. Paul Agnew, sam doskonały śpiewak, tutaj zaprezentował się jako dyrygent. Wyraźnie widać było, że w utworach wokalnych angażował się bardziej, śpiewał niemal razem z solistami i chórzystami, gdy podczas fragmentów instrumentalnych tylko się przysłuchiwał, jakby mówiąc: To wy sobie teraz zagrajcie, a ja postoję ;-) Zabawne to było :-) Tak całkiem instrumentalistom nie odpuszczał,  dawał znać, kiedy wchodzą, kiedy kończą i kiedy zgrać się mają ze śpiewakami. Zresztą, śpiewacy mieli tu znacznie więcej do powiedzenia choćby ze względu na liczebność: tworzyli dwudziestoosobowy chór, gdy tymczasem grajków było tylko sześcioro: dwoje skrzypiec, altówka, viola, organy i arcylutnia.
      Utwory bardzo różne, dla mnie ciekawe ze względu na tak wyraźne rozróżnienie głosów, które wchodziły w dramatyczne dialogi. Po raz pierwszy też słyszałam aż tyle partii na głosy basowe. Purcell sprawiedliwie rozkłada muzykę między wszystkie cztery głosy, ale szczególnie zapadają w pamięć partie sopranowe i basowe, skrajne,  dlatego tak kontrastowo widoczne, słyszalne. Tym, który najwięcej miał do śpiewania, był, o ile dobrze rozpoznałam, bas Marduk Serrano Lopez. Całość została jednak tak skomponowana i poprowadzona, że utwory płynnie przechodziły z jednego w drugi, nie zawsze mogłam się zorientować, kiedy kończył się jeden, a zaczynał kolejny. Tylko dłuższe fragmenty muzyczne, sonatowe, dawały jakieś rozgraniczenie.
      Z jednym przynajmniej tekstem nie miałam problemu: łacińskim Miserere. Całość brzmi tak: Miserere mei, o Jesu. To wszystko. Podobno jest to jednominutowy kanon na cztery głosy, ale coś mi się wydaje, chociaż na zegarek nie patrzyłam, że śpiewali jednak dłużej niż jedną minutę ;-) Kanon jak to kanon, jeden głos zaczyna, drugi wchodzi, potem trzeci i na koniec czwarty. Tutaj melodię sopranów podejmują tenory, a linię altów kontynuują basy. Bardzo ładnie i wzniośle zabrzmiało.

Tu znalazłam jedno wykonanie:

PS To pierwszy odcinek zapisków z pięciodniowego pobytu na Misteriach Paschaliach w Krakowie. Nie mam jeszcze poukładanych wszystkich wrażeń. Tych muzycznych, jak i wizualnych. Słuchałam jeszcze Charpentiera, Bacha i Händla oraz Bouzignaca; widziałam jak dyrygują wspomniany już Paul Agnew, Vincent Dumestre i Rene Jacobs; byłam na koncercie odbywającym się niemal w całkowitych ciemnościach, kiedy po każdym fragmencie Miserere gasły kolejne świece aż do ostatniej; i słyszałam po zakończonym koncercie długą ciszę, a po innym kilkunastominutową owację; wędrowałam przez czasy i wieki razem z muzyką i wzdłuż architektonicznych, rzeźbiarskich, kamiennych i glinianych świadectw minionych epok; podziwiałam ceramiczne naczynia sprzed 4,5 tys lat i to takie, które i dzisiaj można by było postawić na stole lub używać w domowej spiżarni; w Ogrodzie Profesorów próbowałam podsłuchać, o czym rozmawiają dawni uczeni i sprawdziłam jak działają magdeburskie kule... Mam wspomnienia, wrażenia, zapiski, parę książek, kilka zdjęć... Nie wiem, jak to ogarnę. I kiedy ;-)