Skarb słowiańskiej Atlantydy

    Kiedy dwa lata temu gruchnęła wieść, że odkopano skarb potwierdzający istnienie legendarnego Czerwienia, stolicy Grodów Czerwieńskich, leżących gdzieś na pograniczu polsko-ruskim, poczułam, co znaczy powiedzenie, że żyjemy w ciekawych czasach. O Grodach Czerwieńskich tyle wiedziałam z historii, że tak naprawdę nie wiadomo, gdzie tak dokładnie leżały (gdzieś miedzy terenami Sandomierszczyzny, ziemi chełmskiej, przemyskiej aż po Wołyń). W każdym razie od początku, to znaczy od wieku X, z którego pochodzą pierwsze pisane świadectwa,  stały się przedmiotem konfliktu i walki o terytorium. Podobno wchodziły w skład państwa Mieszka I. Potem zagarnął je Włodzimierz Wielki, następnie odzyskał Bolesław Chrobry, a wkrótce nazwa znika w pomroce dziejów. Były więc i słuch o nich zaginął, Czerwień przepadł i niemal zamienił się w legendę. Przynajmniej dla mnie stał się takim słowiańskim odpowiednikiem zaginionej Atlantydy. 
    I nagle dwa lata temu elektryzująca wiadomość, że odkopano skarb. I to w miejscu, gdzie przecież od lat prowadzono archeologiczne prace, z miejsca, o którym od dawna przypuszczano, że mogło być dawną stolicą Grodów Czerwieńskich. Czermno to wieś nad Huczwą w gminie Tyszowce na Zamojszczyźnie. W glinianym garnku znaleziono między innymi srebrne bransolety, pierścienie, zausznice, kołty, luzem zaś odkopano elementy broni, topory, sprzączki od ubrań, noże, sztućce. Poza tym tak zwane nieinwazyjne sposoby badania terenu wykazały istnienie reliktów budowli sakralnej, która potwierdza jak wielką rangę miało to miejsce. A więc byłby to dodatkowy argument przemawiający za uznaniem wybrzuszonego i porosłego trawą wału za pozostałość średniowiecznego grodziska - legendarnego Czerwienia.

Pod poniższym linkiem można przeczytać o skarbie i zobaczyć zdjęcia, w tym zdjęcie z lotu ptaka terenu dawnego Czerwienia

Skarby z Czermna

    Skarby Czerwienia, zgromadzone przez wiele lat przedmioty wraz z tymi najnowszymi można oglądać do 1 września na wystawie Czerwień - gród między Wschodem a Zachodem w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka w Krakowie na ul. Kanoniczej. Srebrne bransolety, biżuteria, pierścienie, kołty (ozdoby noszone na skroniach) niczym nie ustępują współczesnym wyrobom i z powodzeniem może je nosić dzisiejsza elegantka. Co więcej, pamiętając, że są to przedmioty z wieków X-XIV, można dojść do wniosku, że nasi przodkowie nie tak bardzo różnili się od nas, a może nawet inaczej: to my nie tak znowu bardzo odbiegliśmy od nich. Oni też posługiwali się nożami, zapinali ubrania guzikami na takich nóżkach z otworkiem, używali wagi i precyzyjnie obrobionego szydła, wyrabiali narzędzia podobne do dzisiejszej siekiery i toporka, pisali dokumenty pieczętowane bullami, krzyże różnej wielkości świadczące o przyjętej kulturze chrześcijańskiej, słowem, masa rzeczy, które i dzisiaj nikogo nie dziwią.
     A przy tym nawet zwiedzając z wystawę staroci, można się czegoś nowego dowiedzieć. Na przykład, co to jest hetka. Znam powiedzenie hetka pętelka, ale nigdy nie zastanawiałam się dokładniej, czym owa hetka jest. Na wystawie zaś była hetka - mała podłużna gładko wypolerowana kość z wgłębieniem na środku, całkiem jak współczesne takie drewniane kołeczki służące jako zapięcie w niektórych ubraniach. Całkiem słusznie, skoro hetka jest z pętelką, to jest to rodzaj guzika. Ta z Czermna miała wgłębienie, natomiast inne z dawnych czasów miewały dziurki: jedną, albo dwie. Te dwie dziurki to już naturalnie kojarzą się z guzikiem, ale są trzy teorie na temat celu, jakim służyły hetki: jako guzik, jako muzyczny instrument  i jako część naszyjnika.

Dokładnie można o tym przeczytać (i zobaczyć zdjęcia) tutaj:

Hetki i ich zastosowanie

      A skoro o odkryciach językowych mowa, to właśnie podczas niedawnej audycji radiowej uświadomiłam sobie, że jeśli nazwa warszawa, jak chce legenda,  pochodzi od imion Wars(z) i Sawa, to... musiała to być bardzo oryginalna jak na tamte czasy i obyczaje para, boć przecie Sawa to imię męskie, jak Sawa Caliński w Beniowskim Słowackiego. A`propos imion, przypomniał mi się swego czasu popularny film, a potem serial pt. Nikita, w którym bohaterka "wytresowana" przez służby specjalne staje się zawodową morderczynią. Problem w tym, że Luc Besson zauroczony tym rosyjskim imieniem nie zauważył, że jest to imię męskie, bo chyba Nikita Chruszczow kobietą nie był? Na tej samej zasadzie, ale niejako na odwyrtkę, współcześni reżyserzy oper z Oniegina robią geja, ponieważ zwraca się do Tatiany "moj drug",  więc tak naprawdę miałaby ona być zakamuflowanym  przez Puszkina odpowiednikiem mężczyzny. Ech, ta współczesna znajomość języków!