Demoniczny, diaboliczny, deliryczny

A dla poszukiwaczy zapomnianych skarbów ZAGADKA


     ... Szekspir. Ha, w teatrze byłam. Nie tak dawno oglądałam w TWON Sen nocy letniej w wersji baletowej z niesamowitą muzyką Ligetiego, baśniowym światem elfów bagiennych i wędrowną trupą kataryniarza. Artur Tyszkiewicz w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie zaproponował sztukę synkretyczną. Szekspirowscy bohaterowie mówiący dialogiem dramatu, uwspółcześnione kostiumy i scenografia, groteskowa fantastyka jak z wampirycznego filmu, trywializm rzemieślników, współczesny rap obok arii Porpory w wykonaniu męskiego altu, deliryczny taniec i gender ;-)
       Na pytanie o to, kto jest najważniejszy w sztuce Szekspira Artur Tyszkiewicz nie tyle odpowida, co pokazuje na scenie, że Puk: złośliwy szatan, demoniczny prestidigator, ironiczny manipulator, podstępny sługa Oberona. W czarnym fraku założonym na goły tors, obcisłych spodniach biodrówkach podkreślających wysportowaną sylwetkę (184 cm wzrostu) i taneczne kroki, w upiornym makijażu i złośliwym grymasem na twarzy Przemysław Stippa jako Puk od początku do końca przykuwa uwagę. Pierwsze jego pojawiwienie się wywołuje szok, bo nie takiego Puka człowiek sobie wyobraża, czytając utwór. Potem zainteresowanie i dalej już napięcie stale rośnie. Muszę się przyznać do osobistej metamorfozy myślowo-estetycznej. Od dawna nie oglądam żadnych filmów i seriali, toteż nazwisko aktora absolutnie nic mi nie mówiło. Mam awersję do aktorów młodego pokolenia, nad przyczynami teraz nie będę się rozwodzić. A jednak Stippa (rocznik 1981) jest nie tylko aktorem w pełnym wydaniu. To jakieś "zwierzę" sceniczne, o czym nigdy bym się nie dowiedziała, gdyby nie teatr. Przypuszczam, że jego udział w ponoć jakimś popularnym serialu ani w dziesiątej części nie pozwala na pokazanie aktorskich umiejętności. No więc Puk to absolutny majstersztyk najnowszej realizacji Snu nocy letniej w lubelskim Teatrze Osterwy. Słyszałam o widzach, którzy kilkakrotnie już byli na tym spektaklu tylko dla niego. Nie dziwię się :-)
       W demoniczno-szatańskie skojarzenia wprowadza Oberon i cała jego świta zresztą. Szekspirowskie elfy o ulotnych, zwiewnych imionach (Groszek, Pajęczynka, Pyłek, Gorczyczka) osadzona aktorami starszego pokolena, można powiedzieć weteranami, w upiornych czarnych strojach, z dodatkowo przerysowanymi znakami starości, sprawiają wrażenie jakby za chwilę mieli zamiar ułożyć się w trumnie na wieki.  Tytania z kolei to podstarzała egoistyczna nimfomanka. Kulejący, podpierający się laską Oberon jest jak monarcha upadającego królestwa. Tym bardziej skutki działania Puka nabierają jakiejś konwulsyjnej mocy niszczącej ludzki świat, doprowadzając bohaterów do szaleńczego, ekstatycznego tańca.



      Czworo młodych bohaterów: Hermia, Helena, Lizander i Demetriusz, ubrani w szkolne granatowe mundurki, sprawiają na pozór wrażenie nieświadomych  potężnych sił, które nimi kierują. Działania Puka doprowadzają do ujawnienia skrywanych żądz. No i rzemieślnicy: Kloc, Podszewka, Piszczała, Dzióbek, Chudzina, Framuga, za każdym razem wprowadzających efekt groteskowego humoru, w końcowej scenie występu przed dworem Tezeusza i Hipolity weszli w estetykę bardziej młodzieżową, wprowadzajac rap i niewyszukane gagi sytuacyjne. Dlatego dobrze się stało, że całość spektaklu zamknął jednak Puk, jeszcze raz demonstrując niejednoznaczność teatralnej konwencji. Tak, Puk jest zdecydowanie najbardziej wyrazistą i podejrzaną postacią w koncepcji Artura Tyszkiewicza. 
     A, prawda, muszę wyjaśnić, co robił tam męski alt, czyli kontratenor Piotr Olech: jako paź Tytanii śpiewał między innymi arię Alto Giove z opery Porpory Polifemo. Jego wyjście i pierwsza aria wywołały od razu oklaski publiczności. I dodać trzeba, że na scenie była też żywa muzyka. Tyszkiewicz nie zaniedbał niczego, wprowadził wszelkie elementy teatralnego kodu: aktorów, słowo, muzykę, taniec, śpiew i rekwizyt. 
     A gender? ;-) Genderowy był Tezeusz, książę ateńskiego dworu. W pierwszym spotkaniu z Hipolitą przed ceremoną zaślubin wparadował na scenę w białej sukni ślubnej, z welonem rzecz jasna, i w białych szpilkach. W tej roli Krzysztof Olchawa pokazał, że chodzenie w szpilkach nie jest umiejętnością mężczyznom niedostępną ;-) Z kolei Hipolita od początku sprawia wrażenie wojowniczej feministki, która nie tak łatwo da się usidlić małżeńskim węzłem. Odrzuca galanteryjne gesty Tezeusza, nie zauważając podanej ręki, nie wchodzi w rozmowy, nie kokietuje. Takie tam męsko-damskie zagrywki.
      Jednego nie rozumiem: dlaczego przed wystąpieniem trupy rzemieślników dwór Tezeusza i Hipolity wraz z nimi na czele zakładają nieprzemakalne płaszcze.